Γιούγκερμαν-Μ.Καραγάτσης

                                                 Γιούγκερμαν

             (1938)

           Μ.Καραγάτσης 

  

Ο Μ. Καραγάτσης (23 Ιουνίου 1908 -14 Σεπτεμβρίου 1960) ήταν Έλληνας πεζογράφος ,ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της ‘’Γενιάς του ‘30’’ .Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Ροδόπουλος .Το ψευδώνυμο Καραγάτσης προήλθε από το δέντρο πτελεά ή καραγάτσι που βρισκόταν στον περίβολο της εκκλησίας του χωριού. Το ‘’Μ.’’ του ψευδωνύμου του προήλθε πιθανότατα από το ρωσικό όνομα ‘’Μίτια’’ (ρωσική εκδοχή του Δημήτρης) ,με το οποίο τον αποκαλούσαν φίλοι και συμφοιτητές του ,λόγω της μεγάλης του αγάπης για τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και ιδιαίτερα για το έργο ‘’Αδερφοί Καραμαζώφ’’. Το γεγονός ότι υπέγραφε τα έργα του ως ‘’Μ. Καραγάτσης’’ προκάλεσε μεγάλη σύγχυση σε αρκετούς φιλολόγους ,που συχνά ερμήνευαν το ‘’Μ’’ ως Μιχάλης ,λόγω των ηρώων του ,Μιχάλη Καραμάνου(στον Γιούγκερμαν) και Μιχάλη Ρούση(στον Μεγάλο ύπνο) ,που θεωρούνται περσόνες του συγγραφέα.

Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ ,στη Γαλλία .Για οικονομικούς λόγους επέστρεψε στην Αθήνα ,ένα χρόνο μετά ,και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ,απ’όπου αποφοίτησε το 1930.

 Υπόθεση

Ο Γιούγκερμαν υπηρετούσε στο ρωσικό στρατό ως ίλαρχος(μάλιστα γνώρισε και τον άλλον ήρωα του τον Συνταγματάρχη Λιάπκιν) κατά την εκστρατεία στην Ουκρανία ,και μετά τη Ρωσική επανάσταση αποφάσισε να έρθει ως πρόσφυγας και να ζήσει στην Ελλάδα. Έχοντας ρίξει μαύρη πέτρα στην πατρίδα του και στην οικογένειά του που του άφησε ανοιχτές πληγές. Έχοντας στην πλάτη του φόνο ,κλοπή ,μια γυναίκα ου τη μοιραζόταν μ’έναν ανθυπολοχαγό (και με τον οποίο νέμονταν και την πατρότητα δυο παιδιών) ,δαιμόνιος και αδίστακτος ,μπαίνει βαθιά στον υπόκοσμο (ναρκωτικά ,πορνεία ,απατεωνίες) ,γλεντόντας και πίνοντας μέχρι ορίων. Με την εξυπνάδα του ωστόσο ,σιγά σιγά  κοινωνικοποιείται ,ανέρχεται κοινωνικά ,γίνεται <<πολιτισμένος>> ,Ευρωπαίος ,αποκτά σημαντική διοικητική θέση στην τράπεζα και μαζί με την κοινωνική άνοδο ,πλούτο και γόητρο.To κείμενο επικεντρώνεται στην αγάπη του με τη Βούλα .Η Βούλα παρόλο τις δυσκολίες και που ήταν άνθρωπος του υποκόσμου ο Βάσιας ,τον αγαπούσε και αφοσιώθηκε σε αυτόν ολοκληρωτικά .

Μέσα από αυτό το πέρασμα από τα κοινωνικά στρώματα ζωγραφίζεται η ελληνική κοινωνία ,βασικά η αστική ζωή από τη δεκαετία του ’20 και μετά. Βλέπουμε την επιρροή που ασκεί στην αμοραλιστική και τυχοδιωκτική του φύση η ποιητική ιδιοσυγκρασία του φίλου και συναδέλφου του Καραμάνου ,με τον οποίο πλέκεται ένα μικρό δράμα.

              

   Για αυτόν <<δεν υπάρχουν εμπόδια, πόρτες κλειστές , σκέψεις κρυφές, δεν υπάρχουν έξυπνοι άνθρωποι. Έρχονται, στιγμές που βλέπεις πριν από αυτόν κάποιον άλλον κάποιο μάγο που του ανοίγει το δρόμο και του παραδίνει αιχμάλωτους ανθρώπους, περιουσίες και επιχειρήσεις. Δεν κάνει ζωή ο Γιούγκερμαν στην Ελλάδα, κάνει ‘’πειρατεία’’.

Στην πορεία του μυθιστορήματος παρατηρούμε πως η μητέρα του Γιούγκερμαν και η ποθητή Ντίνα ,η αγνή Βούλα αλλά και άλλες δευτερεύουσες γυναικείες μορφές ,στοιχειώνουν τον ήρωα και τον οδηγούν στην ωρίμανση.

 

  Μια από τις τρυφερότερες μορφές που έχει να επιδείξει η νεοελληνική λογοτχνία είναι η Βούλα Παπαδέλη .Χάρη στο δυναμικό και συνάμα τρυφερό χαρακτήρα της κατάφερε να μείνει πιστή στις πεποιθήσεις της και στην αγάπη της προς τον μοναδικό της έρωτα τον Βάσια .Δεν την ένοιαξε που ήταν άνθρωπος του υποκόσμου αλλά αφοσιώθηκε σε αυτόν ψυχή και σώματι .Η σκέψη και μόνο ότι θα περνούσε λίγες ώρες χαράς κοντά στον αγαπημένο της ,την γέμιζαν με γαλήνη και ξεχνούσε όλες τις μαρτυρικές στιγμές που περνούσε στο σπίτι της.

  Στο μυθιστόρημα χαρακτηρίζεται η αρχοντική συμπεριφορά .Η μητέρα του Καραμάνου υποδέχεται τον Γιούγκερμαν με τον επόμενο τρόπο΄΄  ..Χαμογελούσε απλά ,πρόσχαρα ,αρχοντικά. Ο Καραγάτσης χρησιμοποιεί για την περιγραφή του φαγητού ,και πάλι τη λέξη ‘’απλό’’ .Πράγματι ,διαπιστώνουμε ότι συχνά οι λέξεις ‘’απλός’’ και ‘’χαρά’’ χρησιμοποιούνται σε σχέση με το Γιούγκερμαν .Αφού βρήκαμε το κλειδί της ερμηνείας τους ,ξέρουμε ότι λειτουργούν συνθηματικά ,για να υποδηλώσουν τον αριστοκρατικό χαρακτήρα της συμπεριφοράς του Γιούγκερμαν.
 

Ο συγγραφέας δεν κουράζεται να επινοεί διαρκώς νέες εκπλήξεις για τους αναγνώστες του: παραθέτει ανέκδοτα ,αποσπάσματα διαλόγων με φίλους ,χαριτωμένα παράπονα ,προσωπικές περιπέτειες.
 

Στα τέλη του 19^ου αι. δημιουργήθηκε στην Ευρώπη το λογοτεχνικό ρεύμα του νατουραλισμού που στόχευε στην ακριβή αναπαράσταση της πραγματικότητας της εποχής εκείνης με βάση την επιστημονική μέθοδο της παρατήρησης ,της ακρίβειας και της αυστηρής αντικειμενικότητας .Ο νατουραλισμός δεν προσέβλεπε στην ωραιοποίηση ,αλλά στη λεπτομερή περιγραφή των δυσχερών καταστάσεων κυρίως των ανθρώπων των κατώτερων κοινωνικών τάξεων. Έτσι ,θα μπορούσαμε να εντάξουμε τον Γιούγκερμαν στον νατουραλισμό επειδή υπάρχει η εργασιακή εκμετάλλευση ,η φτώχεια ,τα εγκλήματα ,ο αλκοολισμός.

Στόχος του συγγραφέα είναι η μέσω της συμπόνιας να ανακινήσει συνειδήσεις ,ώστε να καλυτερεύσει η ζωή των ανθρώπων. Οι εμπειρίες του ατόμου συσχετίζονται άμεσα με αυτούς τους παράγοντες(της φύσης) ,οπότε αυτός είναι ανελεύθερος ,κινείται σύφωνα με το ένστικτό του και δε φέρει ευθύνη για τις πράξεις του.

Λυρισμός δηλαδή χρησιμοποίηση ποιητικού ύφους στο λόγο διακρίνουμε εντονότερα στο απόσπασμα 4 ‘’το ξύπνημα των συναισθημάτων,,. Καθώς ο Καραγάτσης προσπαθεί να δείξει αυτό το ξύπνημα ότι δηλαδή αρχίζει να αισθάνεται να νιώθει να ζει όλα αυτά ,μας τα δίνει με άλλο ύφος. Η αφήγηση του αλλάζει .Ο ήρωας του παρουσιάζεται πιο ανθρώπινος ,συναισθηματικός και όχι σκληρός όπως πριν.